Ach, te pieniądze i… małżeństwo
Zrobić budżet to wskazać swoim pieniądzom, dokąd mają iść, zamiast się zastanawiać, gdzie się rozeszły (John C. Maxwell).
Fakt, że kwestie finansowe mają wpływ na budowanie trwałego małżeństwa jest oczywistością. Podejście do pieniędzy i konflikty na tym tle są czwartą przyczyną rozpadu związków w Polsce.
Trzy pierwsze powody, dla których – według GUS (Polski Rocznik Statystyczny 2022) dochodzi w naszym kraju do rozwodów to: niezgodność charakterów, niedochowanie wierności małżeńskiej, nadużywanie alkoholu. Na czwartym miejscu znajdują się nieporozumienia na tle finansowym. Rozkład przyczyn, z powodu których małżeństwa się rozpadają, jest zresztą od lat ten sam.
Z kolei na rynku amerykańskim – według badań opublikowanych w 2023 r. przez międzynarodową instytucję finansową Credit Karma pieniądze są najczęstszym powodem rozstań w związkach millenialsów (urodzeni w latach 80 i 90 XX w) i pokolenia Z (urodzeni po 1995 – dorastający w pełni cyfrowym społeczeństwie) – odpowiednio: 31% i 33 %.
Jednocześnie pieniądze traktowane są jako temat tabu do czasu podjęcia decyzji o wspólnym życiu (zamieszkanie, zaręczyny, ślub). Kiedy temat finansów staje się oczywistością, bo wymusza go rzeczywistość, dochodzi do konfliktów i wielu rozstań.
Mechanizm ten wydaje się być powszechny także w Polsce. Czy można go jednak przemodelować? Można.
Przed małżeństwem
Czas przed zawarciem związku małżeńskiego (także narzeczeństwo) jest po to, by poznać drugą osobę. Przyświeca nam wtedy zasadnicze pytanie: czy chcę z nią iść wspólnie przez całe życie? Poznanie przyszłego męża i żony obejmuje różne aspekty: osobowość, cechy charakteru (zalety i wady), zainteresowania czy przekonania dotyczące np. religii. Dobrze jest urealniać wizję człowieka, którego kochamy, poznając również kontekst rodzinny, w jakim wzrastał.
Kluczowe jest wreszcie podjęcie istotnych tematów związanych z budowaniem małżeństwa: mieszkaniem, obowiązkami i pracą, dziećmi, odpoczynkiem, wizą i kierunkiem życia etc. Każda z tych kwestii jest fundamentalnie związana z pieniędzmi – ich zarabianiem i zarządzaniem.
W związku z tym niezbędną rzeczą jest poznanie rysu finansowego drugiej osoby. Jakie ma oczekiwania pod tym względem majątku? Czy jest bardziej oszczędna? Czy może rozrzutna? Co z kontem bankowym (preferuje osobne, wspólne)?. W jaki sposób chce zarabiać pieniądze? (pracownik, działalność gospodarcza)? Co myśli o kredytach? Czy interesuje ją dochód pasywny? Czy chciałaby inwestować?
Oczywiście nie da się przed wypowiedzeniem sakramentalnego „tak” wszystkiego przewidzieć. Wiele zależy od specyfiki, w jakiej znajdują się przyszli małżonkowie, np. ich statusu materialnego. Pytań odnośnie różnych aspektów życia finansowego jest znacznie więcej. Nie to jest najważniejsze, by za wszelką cenę wyczerpać temat. Łatwo przecież przewidzieć, że sytuacja finansowa żony i męża będzie się zmieniać wielokrotnie.
Bezcenne jest jednak samo złamanie tabu odnośnie pieniędzy i otwarte rozmawianie o nich, zanim stanie się na ślubnym kobiercu. Poznanie drugiej osoby także od strony podejścia do finansów i majątku jest ważnym elementem, który pomoże podjąć decyzję odnośnie zawarcia związku małżeńskiego.
W trakcie małżeństwa
Małżeństwo i rodzina są projektem, którego elementem są pieniądze. Przy założeniu, że sytuacja finansowa małżonków jest stabilna, istnieją dwa zasadnicze elementy, by pieniądze i zarządzanie nimi pomagało budować trwały związek na całe życie. Chodzi o budżet i cele finansowe. Oba elementy są ze sobą ściśle związane. I niestety przez wiele związków lekceważone.
Ponieważ pieniądze bywają źródłem konfliktów, wspólne wyznaczenie celów finansowych dalekosiężnych (np. kupno mieszkania, budowa domu, inwestowanie w firmę, edukacja dzieci) i bieżących jest swoistym kontraktem, który spaja żonę i męża. Podejście takie dyscyplinuje małżonków, wzmacnia sprawczość, nadaje jasny kierunek w życiu, pozwala budować materialne fundamenty pod trwałość związku.
Wyznaczanie celów wiąże się z prowadzeniem budżetu. On jest regularnym wydrukiem sytuacji finansowej małżonków. Budżet to zestawienie w określonym czasie pieniędzy, które do nas przychodzą (przychodów) i pieniędzy, które od nas wychodzą (wydatków). Kluczowa jest różnica między tymi dwoma kategoriami.
Powód do zadowolenia istnieje wtedy, gdy bilans jest na plus. Mamy realny dochód – coś można zaoszczędzić i zainwestować. Małżonkowie i rodzina mają wtedy dobre fundamenty. Mogą tworzyć tzw. poduszkę finansową i monitorować wzrost majątku. Źle się dzieje, jeśli wydatki zaczynają przewyższać przychody. Tu potrzebna jest akcja ratunkowa ze strony żona i męża. Albo w postaci obniżenia wydatków albo zwiększenia przychodów.
Jest jeszcze trzeci, ważny element związany z finansami, który pomoże żonie i mężowi prowadzić bardziej satysfakcjonujące życie: zdobywanie wiedzy i umiejętności w zarządzaniu finansami, zwiększaniu dochodów czy inwestowaniu. Istnieje współcześnie wiele dobrych książek i podkastów, które staną się dla małżonków inspiracją w udoskonalaniu ich własnego świata pieniędzy i majątku.
Dariusz Hybel
Bibliografia
– GUS (Polski Rocznik Statystyczny 2022
– Howard Dayton, Twoje pieniądze się liczą, 2008
– T.Harv Eker, Bogaty albo biedny. Po prostu różni mentalnie, 2012
– Marcin Iwuć, Finansowa forteca, 2021
………………………………………………..
Projekt dofinansowany w konkursie Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej Po Pierwsze Rodzina na rok 2023. Całkowita wartość finansowania 200.000 zł
Umowa nr BPD/PPR/KAMPANIE/28/2023 z dnia 2023-06-15 „Na całe życie – będziemy o siebie dbać”. Wsparcie młodych osób w stabilizacji związków i zawarcia małżeństwa.
